همه ما به عنوان پدر و مادر دوست داریم فرزندانمان در زندگی شاد و موفق باشند. اما با وجود بسیاری از عوامل خارج از کنترل ما، ممکن است گاهی اوقات احساس طاقت فرسایی داشته باشیم و خود را در شاد کردن کودکانمان ناتوان بدانیم. اما خبر خوب این است که برای پرورش کودکان خوشحال، راهکارهای ساده‌ای وجود دارد که در این مطلب قصد داریم به آنها بپردازیم. در این مطلب به چهار بخش اساسی اشاره می‌کنیم و توضیح خواهیم داد که با توجه به هر کدام از این بخش‌ها می‌توانید کودکانی شاد تربیت کنید. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
اول خودت را خوشحال کن !
اولین قدم برای داشتن کودکان شادتر شاید کمی خودخواهانه به نظر برسد! بله برای اینکه بتوانید عمیقا کودکان خود را خوشحال کنید، باید ابتدا خودتان شاد باشید. میزان خوشحالی شما بر روی شادی و موفقیت فرزندانتان به طور چشمگیری تأثیر می‌گذارد. تحقیقات گسترده‌ای که در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد که والدینی که دچار افسردگی بودند یا روحیه بسیار پایینی داشتند، مشکلات رفتاری خود را در فرزندان نیز ایجاد کرده‌اند. سعی کنید هفته‌ای حداقل یک بار با دوستان و یا خانواده خود معاشرت داشته باشید و دور هم خوش بگذرانید. وقتی والدین شاد و از نظر عاطفی سالم هستند، به احتمال زیاد محیطی مثبت و شاد را برای فرزندان خود فراهم می کنند.
در ادامه به چند راهکار مفید برای ایجاد حس شادی اشاره می‌کنیم:
خودمراقبتی را تمرین کنید: در فعالیت‌هایی شرکت کنید که سلامت جسمی، عاطفی و ذهنی شما را تقویت می‌کند، مانند ورزش، مدیتیشن یا انواع سرگرمی‌ها.
روابط مثبت را تقویت کنید: اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که از شما حمایت می‌کنند، چه دوستان، خانواده یا یک درمانگر.
ذهنیت رشد را در خود ایجاد کنید: چالش‌ها و شکست‌ها را به عنوان فرصتی برای یادگیری و رشد در آغوش بگیرید و از این دیدگاه برای فرزندان خود الگو بگیرید.
هدف و معنا را بیابید: ارزش‌های خود را شناسایی کرده و فعالیت‌هایی را دنبال کنید که با آنها همسو هستند. پیدا کردن هدف و معنا در زندگی اولین اصل برای قدم گذاشتن در یک زندگی شاد و سرشار از آرامش است.
تأمین نیازهای اساسی کودک
تربیت فرزند شاد هدفی است که بسیاری از والدین آرزوی رسیدن به آن را دارند. یکی از عوامل کلیدی در ارتقای شادی کلی کودک، برآورده کردن نیازهای اولیه او مانند غذا، سرپناه، پوشاک و ایمنی است. ارائه این نیازهای ضروری می‌تواند به کودکان کمک کند تا در محیط خود احساس امنیت و راحتی داشته باشند؛ احساسی که پایه و اساس مهمی برای رفاه عاطفی آنها محسوب می‌شود. هنگامی که کودکان نیازهای اساسی خود را برآورده می‌کنند، بهتر می‌توانند بر جنبه‌های دیگر رشد خود مانند یادگیری مهارت‌های جدید و معاشرت با دیگران تمرکز کنند.
با این حال، توجه به این نکته ضروری است که برآوردن نیازهای اولیه کودک به تنهایی ممکن است برای تضمین شادی آنها کافی نباشد. والدین همچنین باید تلاش کنند تا محبت، توجه و فرصت‌های یادگیری و اکتشاف را برای فرزندان خود فراهم کنند. شیوه‌های مثبت فرزندپروری مانند تحسین، تشویق و تلقین حس مثبت می‌تواند عزت نفس و اعتماد به نفس کودک را تقویت کرده و درنهایت به شادی کلی آنها کمک کند.
رسیدگی به نیازهای عاطفی کودک
پرداختن به نیازهای عاطفی کودک جنبه مهمی برای ارتقای شادی و رفاه کلی محسوب می‌شود. نیازهای عاطفی نیازهایی است که با احساسات کودک مرتبط هستند، مانند نیاز به عشق، پذیرش، امنیت و تعلق. هنگامی که این نیازها برآورده شوند، کودک بیشتر در محیط خود احساس شادی، اعتماد به نفس و امنیت می‌کند.
یکی از راه‌های رفع نیازهای عاطفی کودک از طریق شیوه‌های فرزندپروری مثبت است. تمجید، تشویق و تلقین حس مثبت می‌تواند به ایجاد عزت نفس و احساس ارزشمندی در کودک کمک کند. والدین همچنین می‌توانند با گوش دادن به نگرانی‌های فرزندشان، اعتبار بخشیدن به احساسات او و ارائه راهنمایی و مشاوره در صورت نیاز، حمایت عاطفی خود را نشان دهند. در ادامه به سه روش برای رسیدگی به نیازهای عاطفی اشاره کرده‌ایم:
- همدلی و درک را خود را به کودک نشان دهید:
کودکان باید احساس کنند که عواطف آنها ارزشمند و قابل درک است. برای گوش دادن به نگرانی‌های آنها و تایید احساسات آنها وقت بگذارید، حتی اگر لزوما با آنها موافق نیستید. به آنها کمک کنید تا کلمات را با احساسات خود بیان کنند و راهبردهای مقابله را به آنها آموزش دهید.
- یک محیط امن و حمایت کننده ایجاد کنید:
کودکان هنگام احساس امنیت و حمایت، رشد می‌کنند. با ایجاد یک محیط امن و حمایت کننده، ارتباطات باز و تعاملات مثبت را میان اعضای خانواده و همسالان توسعه دهید.
- بیان عاطفی سالم را به عنوان الگوی رفتاری خود انتخاب کنید:
همه ما این جمله معروف را شنیده‌ایم که می‌گوید: « کودکان می‌بینید، کودکان تکرار می‌کنند». بنابراین الگوبرداری از بیان عاطفی سالم بسیار مهم است. به کودک خود نشان دهید که چگونه استرس را مدیریت کند و با موقعیت‌های دشوار به شیوه‌ای مثبت کنار بیاید. نسبت به دیگران همدلی و شفقت نشان دهید و فرزندتان را تشویق کنید که همین کار را انجام دهد. آنها در موقعیت‌های مختلف در نهایت کاری را انجام می‌دهند که از شما الگو گرفته‌اند.
ایجاد فرصت‌های مناسب برای بازی و سرگرمی
بازی نه تنها راهی برای سرگرمی کودکان است، بلکه یکی از جنبه‌های مهم رشد آنها نیز محسوب می‌شود. وقتی بچه‌ها بازی می‌کنند، مهارت‌های ارزشمندی مانند حل مسئله، اجتماعی شدن، خلاقیت و کنترل هوش هیجانی را نیز یاد می‌گیرند.
از طریق بازی، کودکان دنیای اطراف خود را کشف و آزمایش می‌کنند، با دیگران روابط برقرار می‌کنند و حس هویت و عزت نفس را در خود پرورش می‌دهند. به عنوان مثال، بازی با سایر کودکان می‌تواند به رشد مهار های ارتباطی و اجتماعی کمک کند، در حالی که بازی با اسباب بازی‌ها به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف و هماهنگی بین دست و چشم کمک می‌کند.
سازماندهی بازی‌ها و فعالیت‌ها: سازماندهی بازی‌ها و فعالیت‌ها یک راهی عالی برای ایجاد فرصت بازی و سرگرمی است. می‌توانید بازی‌های داخل و خارج از خانه مانند بازی‌های رومیزی، بازی‌های کارتی، گنج‌یابی و فعالیت‌های ورزشی مانند بدمینتون، بسکتبال، فوتبال و غیره را با کودک خود به صورت گروهی یا فردی انجام دهید.
ایجاد یک فضای جذاب و ترغیب کننده: ایجاد یک فضای ترغیب کننده راه دیگری برای تشویق کودکان به بازی و سرگرمی است. می‌توانید فضا را با وسایل رنگارنگ و جذاب مانند پوستر، کوسن، استیکرها، اسباب بازی و لوازم هنری تزئین کنید.
کودکان را به تعامل اجتماعی تشویق کنید: تعامل اجتماعی عنصر ضروری بازی و سرگرمی است. با سازماندهی فعالیت‌های گروهی یا دعوت از دوستان برای یک قرار بازی، کودک خود را به تعامل با یکدیگر تعامل تشویق کنید.
از تکنولوژي هوشمندانه استفاده کنید: از تکنولوژي می‌توان در راستای سرگرم شدن و ایجاد یک فضای شادی‌بخش استفاده کرد. برنامه‌ها و بازی‌های آموزشی زیادی وجود دارند که برای کودکان سرگرم کننده و جذاب هستند. با این حال، مهم است که از تکنولوژی در حد اعتدال استفاده کنید و مطمئن شوید که جایگزین بازی‌های فیزیکی و تعامل اجتماعی نمی‌شود.
ایجاد بستر مناسب برای یادگیری
ایجاد بستر مناسب برای یادگیری می‌تواند تاثیر بسزایی در شادی کودک داشته باشد. در اینجا به چند راه برای دستیابی به این هدف اشاره کرده‌ایم:
استفاده از مواد آموزشی جذاب: کودکان زمانی که به یک موضوع علاقه‌مند شوند ، بهتر یاد می‌گیرند. ارائه مطالب آموزشی تعاملی و بصری جذاب می‌تواند یادگیری را برای کودکان سرگرم کننده و لذت بخش کند.
یادگیری شخصی: کودکان سبک‌ها و سرعت‌های یادگیری متفاوتی دارند. با تطبیق تجربه یادگیری با نیازها و توانایی‌های فردی هر کودک، آنها در طول فرایند یادگیری احساس اعتماد به نفس و موفقیت بیشتری می‌کنند.
محیط امن و حمایت کننده: محیط امن و حمایت کننده برای رفاه عاطفی کودک بسیار مهم است. یک پلتفرم یادگیری که روابط مثبت بین دانش آموزان و معلمان را تقویت می‌کند و همچنین حس جامعه و تعلق را ترویج می‌کند، می‌تواند احساس ارزشمندی و خوشحالی را در کودکان بیدار کند.
همکاری و اجتماعی شدن: یادگیری نه تنها باید در مورد پیشرفت تحصیلی باشد، بلکه باید در مورد تقویت مهارت‌ها و روابط اجتماعی نیز باشد. بستری که امکان همکاری و تعامل با همسالان را ایجاد کند، می‌تواند فرصت کار تیمی، برقراری ارتباط و اجتماعی شدن را نیز فراهم کند که در نهایت به افزایش شادی و موفقیت کلی منتهی شود.
از کودکان انتظار تلاش داشته باشید نه کمال!
زمانی که به عنوان والدین از کودک خود در همه امور انتظار بالایی داشته باشید، ناخودآگاه میزان زیادی از افسردگی و حس اضطراب را به او تزریق می‌کنید. شما نباید به دنبال نتیجه نهایی یک کار خوب باشید تا کودکتان را تشویق کنید، بلکه باید تلاش او را برای رسیدن به آن نتیجه تحسین کنید. بنابراین این تلاش کودک است که برای انجام یک کار خوب ارزشمند است. وقتی کودکان را به خاطر تلاش و کار سختی که منجر به موفقیت می‌شود، ستایش می‌کنیم، آنها می‌خواهند به این فرآیند ادامه دهند و در نتیجه همیشه در فرایند درستی قرار می‌گیرند. اما اگر به دنبال نتیجه باشیم، پس از هر شکستی ممکن است با حس کمبود اعتماد به نفس، ناکافی بودن و احساسات منفی دیگر رو به رو شوند.
به کودک خود کمک کنید تا احساس خود را شناسایی کند
کودکان در سنین ابتدایی همراهی جز والدین ندارند. اگر فرزندتان احساس خوشحالی، غمگینی یا هیجان دارد، در مورد این احساسات با او صحبت کنید و تجربه خود از آن احساسات را با او به اشتراک بگذارید. این کار به القای هوش هیجانی در کودکان کمک کرده و آنها بهتر می‌توانند با احساسات خود ارتباط برقرار کنند. مثلا کودکتان در حال توپ بازی است و حین این کار در حال خندیدن یا لبخند زدن است. شما باید به او بگویید: ؛ تو خیلی خوشحالی و من عاشق دیدن خنده‌هایت هستم».
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در این مطلب به آن پی بردیم، والدین نقش مهمی را در پرورش کودکان خوشحال ایفا می‌کنند. کودکانی که در محیطی مملو از عشق، مراقبت و حمایت بزرگ می‌شوند، نسبت به کودکانی که اینطور نیستند، بیشتر خوشحال و راضی هستند. والدین باید محیط امن و مطمئنی را برای فرزندان خود فراهم کنند و با وقت گذراندن با آنها حس همدلی و صمیمیت را افزایش دهند. به یاد داشته باشید که در مرحله اول ابتدا باید خودتان حس خوشحالی و شادی را در خود ایجاد کنید تا بتوانید این حس را به فرزند خود انتقال دهید. علاوه بر این، داشتن نگرش مثبت، توجه به نیازهای اولیه کودکان، ایجاد یک محیط امن، تشکیل الگوهای رفتاری سالم و ایجاد فضایی برای بازی و سرگرمی از مهم‌ترین راهکارهایی است که والدین باید برای پرورش کودکان شاد به آن توجه کنند.