درک اهمیت کتاب داستان کودک و نقش آن در توسعه و رشد او، نه تنها برای مربیان و موسسات آموزشی، بلکه برای والدین نیز ضروری خواهد بود. والدین باید از میزان اهمیت توسعه کودکان آگاه باشند و از همان ابتدای خردسالی، او را با دنیای کتاب داستان کودک آشنا کنند. این کتاب‌های کودکانه با زبانی ساده بسیاری از مفاهیم انسانی، اجتماعی، علمی و مسائل دیگر را به کودکان آموزش می‌دهند و تأثیر مهمی بر روی رشد فکری آن‌ها دارند.
تأثیر کتاب داستان بر رشد و توسعه کودک
تأثیر کتاب داستان بر رشد کودکان را نمی‌توان نادیده گرفت؛ کتاب داستان‌ها باعث رشد انواع مهارت‌های کودکان می‌شوند و از هر لحاظ به توسعه او کمک می‌کنند.
تأثیر کتاب داستان بر توسعه شناختی کودکان: کتاب‌های کودکانه قوه تخیل کودک را تقویت کرده و او را وادار به تفکر می‌کند. کودک هنگام مطالعه کتاب یاد می‌گیرد که چطور با مسائل مختلف برخورد کند و بین موضوعات بهم مرتبط رابطه معنادار بسازد. در نتیجه کتاب به رشد تواناهایی شناختی کودک کمک بسزایی می‌کند.
تأثیر کتاب داستان بر توسعه زبانی کودکان: کتاب داستان نقش مهمی در تقویت مهارت‌های زبانی کودک ایفا می‌کند. کودکان با خواندن کتاب داستان در معرض طیف گسترده‌ای از واژگان، ساختارهای مختلف جمله و تکنیک‌های داستان‌گویی قرار می‌گیرند و مهارت‌های زبانی‌شان تقویت می‌شود.
تأثیر کتاب داستان بر توسعه اخلاقی کودکان: کتاب داستان کودک معمولا دارای پیام‌ها و ارزش‌های اخلاقی است که کودک را به تشخیص راه درست از غلط تشویق می‌کند. کتاب‌هایی که دارای شخصیت‌های توسعه‌یافته و داستانهای قوی هستند، می‌توانند احساس همدلی، شفقت و درک هم نوع را به کودکان آموزش دهند.
تأثیر کتاب داستان بر توسعه عاطفی کودکان؛ خواندن کتاب داستان رشد هیجانی کودک را افزایش می‌دهد و کودک به مرور یاد می‌گیرد احساسات خود را مدیریت کند. درست مانند شخصیت‌های کتاب، کودک نیز با دنبال کردن داستان، احساسات مختلف را تجربه کرده و می‌تواند واکنش‌های احساسی مختلف را درک کند.
انتخاب کتاب داستان مناسب
گاهی اوقات انتخاب کتاب داستان برای کودکان تبدیل به یک موضوع چالش‌برانگیز می‌شود؛ هنگام انتخاب کتاب داستان کودک باید عواملی همچون سن، موضوع، ساده بودن و غیره را در نظر بگیرید.
کتاب‌هایی را انتخاب کنید که ارتباط با آن‌ها برای کودک آسان باشد.
اگرچه بسیاری از کتاب‌های تخیلی از دنیای واقعیت دور هستند، اما بسیاری از آن‌ها آنقدر آشنا هستند که کودک بتواند خود را در میان شخصیت‌های کتاب ببیند. به کودک خود اجازه دهید که دنیاها و زندگی‌های مختلفی را کشف کند. هر چه شخصیت‌ها، خواسته‌ها و امیدهایی نزدیک به دنیای واقعی داشته باشند، موضوع کتاب داستان برای کودکان قابل درک‌تر خواهد بود.
کتاب‌هایی را انتخاب کنید که با سن کودک متناسب باشد.
کودکان بازه سنی مختلفی دارند و هر کتاب داستان کودک متناسب با رده سنی خاصی طراحی شده است. به عنوان مثال کتاب‌هایی که برای کودکان خردسال در نظر گرفته شده بیشتر دارای تصویر هستند تا متن. از طرفی دیگر به صورت شعر یا جملات بسیار ساده روایت می‌شوند تا والدین بتوانند آن‌ها را برای کودکان خود بخوانند. برای کودکانی که خواندن و نوشتن را فراگرفته‌اند نیز به ترتیب سنی موضوع کتاب و جملات از ساده به پیچیده ادامه پیدا می‌کند.
تصاویر کتاب داستان باید جذاب باشد و به تقویت داستان کمک کند
برای بازه سنی ۴ تا ۸ سال، کتاب داستانهای تصویری بسیار جذاب هستند. اما تصاویر کتاب باید به خوبی بیانگر داستان باشد و به فهم داستان کمک کند. کتاب‌های بدون کلمه نیز برای رشد مهارت‌های زبانی کودک بسیار ایده‌آل هستند. زیرا کودک را به تفسیر داستان از روی تصاویر تشویق می‌کند.
کتاب‌هایی را پیدا کنید که خواندن آن‌ها برای بچه‌ها خیلی سخت نباشد
اگر فرزندتان به تنهایی مطالعه می‌کند، از قانون پنج انگشت استفاده کنید. اگر کتاب دارای چند کلمه دشوار است، آن را با صدای بلند همراه با فرزندتان بخوانید. هیچ اشکالی ندارد که کودکان را در معرض زبان پیچیده‌تری قرار دهیم. اما اگر می‌دانید زبان و مفاهیم کتاب برای لذت بردن از داستان بسیار دشوار است، با انتخاب یک کتاب ساده‌تر، خواندن آن‌ها را به طور کلی به تعویق بیندازید.
روش‌های جذاب خواندن کتاب داستان برای کودکان
به عنوان والدین باید روش‌های خواندن کتاب داستان با کودکان را بدانید و آن‌ها را تا حد ممکن جذاب کنید. در ادامه چند روش جذاب را به شما معرفی می‌کنیم.
روش خواندن تعاملی: در مراحل مختلف داستان مکث کنید و از کودک خود درباره داستان و مسائل پیش آمده سؤال بپرسید. او را را تشویق کنید تا اتفاقات بعدی در داستان را پیش‌بینی کند. تعامل با داستان ذهن کودک را درگیر کرده و تجربه خواندن آن را سرگرم کننده‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌کند.
خواندن حسی: با افزودن بافت‌ها، بوها یا مزه‌هایی که به داستان مربوط می‌شوند، عناصر حسی را در زمان داستان بگنجانید. به عنوان مثال، اگر در حال خواندن داستانی در مورد پخت و پز هستید، مقداری خمیر بازی یا خمیر کوکی داشته باشید تا کودکان هنگام خواندن آن را لمس کرده و بو کنند.
خواندن داستان با تغییر صدا: یکی دیگر از روش‌های جذاب برای خواندن کتاب داستان، تغییر صداست. والدین می‌توانند صدای خود را تغییر دهند و به جای هر کاراکتر با صدای متفاوتی صحبت کنند. این کار ذهن کودک را بیشتر با داستان درگیر کرده و می‌تواند بهتر با کاراکتر‌ها ارتباط برقرار کند.
داستان سرایی با وسایل: وسایل و اشیاء مربوطه را که در داستان ذکر شده، جمع آوری کنید و در حین خواندن با صدای بلند از آن‌ها به عنوان وسایل کمک بصری استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر در حال خواندن داستانی در مورد حیوانات هستید، حیوانات اسباب بازی عروسکی را همراه خود بیاورید و اجازه دهید کودکان در حین پیشرفت داستان با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
اهمیت تشویق به خواندن کتاب داستان
تشویق به خواندن کتاب داستان به رشد و تقویت مهارت‌های زبانی کودکان کمک می‌کند. کودکان را در معرض واژگان جدید، ساختار جملات و ایده‌هایی قرار می‌دهد که ممکن است در مکالمات یا تجربیات روزمره خود با آن‌ها مواجه نشوند. با خواندن متون مختلف، کودکان نحوه عملکرد زبان را می‌آموزند و در بیان خود به صورت شفاهی و نوشتاری مهارت پیدا می‌کنند.
علاوه بر این، کتاب خواندن تخیل کودکان و خلاقیت آن‌ها را افزایش می‌دهد. وقتی بچه‌ها با کتابی درگیر می‌شوند، به دنیاهای مختلف ورود پیدا کرده، با شخصیت‌های مختلف آشنا می‌شوند و ایده‌های جدید را کشف می‌کنند. کودک با خواندن کتاب داستان می‌تواند طیف وسیعی از احساسات را تجربه کنند و با شخصیت‌ها همدلی داشته باشد. این امر باعث افزایش هوش هیجانی و درک آن‌ها از دیدگاه‌های مختلف می‌شود.
هنگامی که کودکان خط داستانی کتاب را دنبال می‌کنند، جزئیات را به خاطر می‌آورند و بین قسمت‌های مختلف داستان ارتباطی معنادار برقرار می‌کنند. این کار تمرکز کودکان را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، کتاب خواندن، کودکان را در معرض ژانرها و موضوعات مختلف قرار می‌دهد و دانش و درک آن‌ها را از دنیای اطرافشان گسترش می‌دهد. کودک با کتاب خواندن با فرهنگ‌ها و رویدادهای تاریخی مختلف آشنا می‌شود؛ فرهنگ‌ها و آداب و رسومی که شاید در دنیای واقعی با آن سر و کار ندارد. همچنین مفاهیم علمی کاربردی را با زبان ساده‌تر یاد می‌گیرد که در زندگی آینده او، قطعا کاربردی خواهد بود.
نقش والدین در ترویج علاقه به خواندن کتاب داستان
نقش والدین در ترویج علاقه به خواندن کتاب داستان در کودکان بسیار حائز اهمیت است. والدین می‌توانند برای تشویق و ترغیب فرزندان خود به مطالعه از راهکارهای زیر استفاده کنند:
الگو باشید: والدین ابتدا باید خودشان عادت کتاب خواندن را در خود پرورش دهند. بچه‌ها معمولا رفتار والدین خود را تقلید می‌کنند، بنابراین اگر ببینند والدینشان با لذت مطالعه می‌کنند، به احتمال زیاد خودشان نیز به مطالعه علاقه پیدا می‌کنند. پس قبلا از اینکه کودک خود را به کتاب خواندن تشویق کنید، ابتدا مطالعه را در روتین روزانه خودتان قرار دهید.
محیطی مناسب برای مطالعه ایجاد کنید: یک محیط راحت و آرام برای مطالعه در خانه مشخص کنید که کودک بتواند برای مطالعه به آنجا برود. این فضا را با انواع کتاب‌های داستانی مناسب سن و سال او پر کنید. این محیط باید نور کافی داشته باشد و بیش از حد شلوغ نباشد.
برای کودکان با صدای بلند کتاب بخوانید: بلندخوانی منظم برای کودکان، به خصوص در سنین پایین، می‌تواند میل آن‌ها به داستان‌ها و کتاب‌ها را افزایش دهد. کتاب‌هایی را انتخاب کنید که علاقه آن‌ها را برمی‌انگیزد. هنگام مطالعه از صداها و حرکات رسا استفاده کنید تا لذت بیشتری ببرید.
بحث کنید و سؤال بپرسید: پس از خواندن یک داستان، با فرزندتان در مورد طرح داستان، شخصیت‌ها و نظرات آن‌ها بحث کنید. برای تشویق آن‌ها به تفکر و تخیل، سؤالات مختلف بپرسید. این کار نه تنها درک او را عمیق‌تر می‌کند، بلکه کتاب خواندن را به یک تجربه تعاملی‌تر و جذاب‌تر تبدیل می‌سازد.
از کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها دیدن کنید: فرزندتان را به کتابخانه یا کتابفروشی ببرید و به او اجازه دهید کتاب‌های مختلف را بررسی کند. او را تشویق کنید تا کتاب‌های خود را بر اساس علایق خود انتخاب کند. این کار نه تنها کودکان را در معرض طیف گسترده‌ای از مطالب خواندنی قرار می‌دهد، بلکه حس استقلال و اعتماد به نفس در آن‌ها را افزایش می‌دهد.
تشویق به مطالعه قبل از خواب: یک روتین مطالعه قبل از خواب داشته باشید. این روتین نه تنها یک تجربه‌ای آرامش بخش به وجود می‌آورد. بلکه عادت کتاب خواندن را نیز در کودک تقویت می‌کند.
