جنسیت و رده سنی
اسباب بازی تقویت هوش کودک
اسباب بازی تقویت مهارت کودک
زمانی که به گذشته برمیگردیم، متوجه میشویم که انسانها از همان ابتدای خلقت با مفاهیمی همچون شعر، نقاشی و ادبیات آشنا بودند و اگرچه به پیچیدگی قرن حاضر نبوده اما حرفهای زیادی برای گفتن داشتند. سرگرمی نیز یکی از همان ویژگیهای انسانی است که نیازی به کشف نداشته و انسان از همان ابتدا با آن سر و کار داشته است. اسباببازیها از دور دستترین گذشته و فرهنگهای مختلف زنده ماندهاند و امروز مدرنترین و پیچیدهترین شکلها را به خود گرفتهاند. اما در قدیم اسباب بازیها بسیار ساده بوده و از مواد طبیعی مانند چوب، سنگ و خاک رس ساخته میشدند. اسباب بازیهایی همچون عروسکهای چوبی، سنگها، یویو، توپ از قدیمیترین اشیایی هستند که به طور خاص برای بازی طراحی میشدند. در این مقاله قصد داریم به سراغ تاریخچه اسباببازیها برویم و با بازیهای کلاسیک که همواره برای کودکان جذاب هستند، آشنا شویم.
در این بخش میخواهیم به معرفی بازیهای باستانی بپردازیم و با تاریخچه آنها آشنا شویم.
سینیت یکی از قدیمیترین بازیهای رومیزی شناخته شده در جهان است که در مصر باستان در حدود ۳۱۰۰ سال قبل از میلاد در طول سلسله اول آغاز شد. در ابتدا توسط خانواده سلطنتی بازی میشد، اما در نهایت در میان مردم از همه طبقات اجتماعی محبوب شد. این بازی اغلب در نقاشیهای مقبرهها و هیروگلیفهای مصری به تصویر کشیده میشود که نشان میدهد برای مصریان باستان اهمیت فرهنگی و مذهبی قابل توجهی داشته است. سینیت معمولاً روی یک صفحه شبکه مانند شامل سی مربع که در سه ردیف ده تایی چیده شده بودند، پخش میشد. مهرههای بازی، چوبها یا سنگهای کوچکی بودند که طبق تاسهای چهار طرفه در امتداد تخته حرکت میکردند. هدف این بازی این بود که اولین بازیکنی باشیم که تمام مهرههای خود را از روی تخته جابه جا میکند. امروزه، سینیت هنوز هم گاهی اوقات به عنوان یک بازی تفریحی بازی میشود و به موضوعی محبوب برای مطالعه مورخان و باستان شناسان علاقه مند به بازیهای تختهای باستانی تبدیل شده است.
این بازی یک بازی تختهای باستانی است که قدمت آن به حدود 2500 سال قبل از میلاد در بین النهرین باز میگردد. هزاران سال در این منطقه بازی میشد و در زمان امپراتوری بابل، که از قرن هجدهم تا ششم قبل از میلاد ادامه داشت، محبوبیت خاصی داشت. قوانین بازی در ابتدا نامشخص بود، اما از آن زمان مورخان آنها را بر اساس کتیبههایی به خط میخی کشف شده بر روی آثار باستانی دیگر در همان دوره رمزگشایی کردند. بازی روی تختهای با یک سری مربع انجام میشود و بازیکنان از اشیاء تاس مانند برای حرکت مهرههای خود در اطراف تخته استفاده میکنند. این بازی با بازیهای مدرن مانند تخته نرد مقایسه شده است و امروزه نیز به اشکال مختلف از جمله نسخ های آنلاین و کپیهای فیزیکی تخته باستانی بازی می شود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید ظهور پازلها به هزاران سال قبل برمیگردد و از تنوع بیاندازهای برخوردار است. برخی از اولین نمونههای بازیهای پازل عبارتند از تانگرام، که در چین در زمان سلسله سونگ (960-1279) ایجاد شد، و پازل هفت تکهای به نام «Stomachion» که توسط ریاضیدان یونان باستان ارشمیدس اختراع شد.
اعتقاد بر این است که یویو در حدود 500 سال قبل از میلاد در یونان یا چین باستان ابداع شده است. آنها از چوب، فلز یا سفال ساخته شده بودند و قبل از تبدیل شدن به یک اسباب بازی محبوب اغلب به عنوان سلاح استفاده میشدند.
اسلینگ شات یا همان تیر و کمان
تاریخچه تیر و کمان یا اسلینگ شات به دوران باستان برمیگردد و به عنوان سلاح برای شکار و جنگ استفاده میشد. آنها همچنین توسط کودکان به عنوان اسباب بازی استفاده میشدند و از مواد مختلفی از جمله نوارهای چرمی و رگههای حیوانات ساخته میشدند.
تخته نرد یکی از قدیمیترین بازیهای باستانی است که حتی امروزه در بسیاری از خانهها دیده میشود. ریشه این بازی جذاب و قدیمی به 5000 سال قبل از میلاد و در مناطق بین النهرین برمیگردد. این بازی تاریخچه طولانی و جذابی دارد و نسخه های آن در فرهنگ های مختلف در طول اعصار مختلف بازی می شود. تصور میشود که نسخه مدرن تخته نرد از ایران (ایران امروزی) سرچشمه گرفته باشد، جایی که به «تختهنارد» یا «نبرد روی تخته» معروف بوده است. از آنجا، این بازی در سراسر خاورمیانه گسترش یافت و در نهایت در طول جنگهای صلیبی راهی اروپا شد.
Go یک بازی رومیزی باستانی است که بیش از 2500 سال پیش در چین بوجود آمد. این یکی از قدیمیترین و پیچیدهترین بازیهای رومیزی در جهان است و میلیونها نفر در طول تاریخ از آن لذت بردهاند. طبق افسانه، این بازی توسط امپراتور چینی به نام یائو اختراع شد تا راهی برای آموزش استراتژی و نظم به پسرش باشد. بعدها در زمان سلسله هان رایج شد و در زمان سلسله تانگ به کره و ژاپن گسترش یافت. امروزه مردم در سراسر جهان از Go لذت میبرند و همچنان یک بازی محبوب در بین بازیکنان در هر سن و سطح مهارتی است.
کودکان در دوران رنسانس از بازیهای مختلفی به بخصوص بازیهای تختهای مانند شطرنج، چکرز و تخته نرد امروزی لذت میبرند. اسباب بازیها و بازیها در دوران رنسانس بازتابی از فرهنگ و جامعه آن زمان بود.. خانواد های ثروتمند اسباب بازیها و بازیهای پیچیده ای را برای فرزندان خود سفارش میدادند که اغلب از مواد گران قیمت مانند نقره یا طلا ساخته میشد. این اسباب بازیها برای آموزش کودکان در مورد موضوعات مختلف مانند تاریخ، ادبیات و اسطوره طراحی شده بودند. علاوه بر بازیهای تختهای و کارتی، بازیهای فیزیکی مانند دویدن و شمشیربازی در میان طبقه بالا رواج داشت. در ادامه به چند نمونه بازی معروف که در دوران رنساس رواج یافت اشاره خواهیم کرد.
اگرچه قدمت شطرنج به قرن ششم پس از میلاد برمیگردد؛ اما شکل امروزی آن به قرن ۱۵ و دوران رنسانس مربوط میشود. در آن دوران شطرنج به یک سرگرمی محبوب در میان اشراف تبدیل شد و اغلب به عنوان ابزاری برای آموزش و آموزش در استراتژی و تاکتیک استفاده میشد. با گذشت زمان، بازی به تکامل خود ادامه داد و تغییرات و اقتباسهایی در نقاط مختلف جهان پدیدار شد. امروزه شطرنج به عنوان یک بازی جهانی شناخته شده است که میلیونها نفر از هر طبقه از جامعه بازی میکنند و از آن لذت میبرند. بهبود حافظه، تمرکز و مهارتهای حل مسئله از مزیتهای مهم این بازی محسوب میشود.
قدمت این بازی نیز به قرن 16 و 17 میلادی در اروپا برمیگردد. این بازی اولین بار در اوایل قرن نوزدهم در ایالات متحده ظاهر شد و محبوبیت آن در طول جنگ داخلی به سرعت افزایش یافت. در سال 1829 در خاطرات جوزف کاول، بازیگر انگلیسی به این بازی اشاره شده است. او بازیای به نام «پوک» را توصیف میکند که با دستهای از 20 کارت بازی شده و شامل بلوف میشد.
ریشه این بازی رومیزی به آفریقا و آسیای باستان برمیگردد؛ اما یکی از بازیهای محبوب دوران رنسانس محسوب میشود. بازی با حرکت دادن سنگها یا دانههای کوچک در اطراف تختهای با گودالها یا سوراخها انجام میشود. انواع مختلفی از بازیهای مانکالا وجود دارد، اما همه آنها دارای مکانیکهای اولیه یکسانی هستند. مانکالا یک بازی استراتژیک و مهارتی است و تاکتیکهای مختلفی دارد که میتوان از آنها برای برتری بر حریف استفاده کرد. برخی از بازیکنان ترجیح میدهند روی گرفتن سنگ از سمت حریف خود از تخته تمرکز کنند، در حالی که برخی دیگر سعی میکنند زنجیرههای بلندی از سنگ ایجاد کنند که به راحتی در اطراف تخته جابه جا شوند.
تاس بازی یکی از بازیهای محبوب رومیزی در دوران رنسانس بوده که به شکلهای متنوعی میتوان با آن سرگرم شد. مثلا بازی فارکل یک بازی ساده بوده که در آن بازیکنان شش تاس میاندازند و سعی میکنند با دستیابی به ترکیبات خاصی مانند سه جفت یا مستقیم، امتیاز کسب کنند. همچنین بسیاری از انواع دیگر بازیهای تاس وجود دارد، از جمله بازیهای نقش آفرینی مانند Dungeons & Dragons که از تاس برای تعیین نتایج اقدامات و رویدادهای مختلف استفاده میکنند.
این یک بازی رومیزی استراتژیک بوده که هزاران سال است که بازی میشود. همچنین به نامهای میلز، مریلز، مرلز و بسیاری نامهای دیگر شناخته میشود. این بازی روی تختهای با شبکه ای از سه مربع متحدالمرکز انجام میشود که با خطوطی از هر نقطه میانی تا نقطه میانی مربع بعدی به هم متصل شدهاند. این بازی ترکیبی از عناصر استراتژی، تاکتیک و شانس است و یک سرگرمی محبوب برای بازیکنان در تمام سنین محسوب میشود.
صنعت اسباب بازی قرنهاست که وجود داشته است، اما دوران مدرن اسباب بازیهای کودکان در قرن نوزدهم با انقلاب صنعتی آغاز شد. اولین اسباببازیهایي که به صورت انبوه تولید میشدند، از قلع و چوب ساخته میشدند و اقلام سادهای مانند روکشهای نخ ریسی و عروسک بودند. در اوایل قرن بیستم، مواد جدیدی مانند پلاستیک در دسترس قرار گرفت که دنیای جدیدی از امکانات را برای سازندگان اسباب بازی باز کرد.
در روزهای اولیه صنعت اسباببازی، اسباببازیها اغلب توسط صنعتگران ساخته میشد یا در صنایع کوچک کلبه تولید میشد. با این حال، با ظهور تکنیکهای تولید انبوه در طول انقلاب صنعتی، تولید اسباب بازی کارآمدتر و مقرون به صرفهتر شد. با گذشت زمان، صنعت اسباببازی به گونهای تکامل یافته است که همگام با تغییر سلیقهها و فناوریها پیش میرود. به عنوان مثال، در اواسط قرن بیستم، با افزایش علاقه به اکتشافات فضایی، علاقه به داستانهای علمی تخیلی و اسباب بازیهای فضایی سر به فلک گذاشت!
دهه ۱۹۸۰ شاهد ظهور فیگورهای اکشن و اسباببازیهای فیلم بود، در حالی که دهه ۱۹۹۰ اولین موج اسباببازیهای دیجیتال و تعاملی مانند حیوانات خانگی مجازی تاماگوچی شکل گرفت.
امروزه صنعت اسباببازی یک تجارت جهانی است و تولیدکنندگان عمده آن در کشورهایی مانند ایالات متحده، چین و ژاپن مستقر هستند. بسیاری از اسباببازیهای محبوب از فیلمها، نمایشهای تلویزیونی و بازیهای ویدیویی مجوز دارند، در حالی که برخی دیگر بر اساس ایدهها و شخصیتهای اصلی هستند. این صنعت همچنین شامل بازارهای ویژه برای اقلام کلکسیونی، اسباب بازیهای آموزشی و محصولات سازگار با محیط زیست است.
تاریخچه بازیهای الکترونیکی به اواخر دهه 1940 و اوایل دهه 1950 باز میگردد، زمانی که دانشمندان کامپیوتر به عنوان بخشی از تحقیقات خود شروع به طراحی بازیهای ساده و شبیه سازی کردند. یکی از اولین بازیهای الکترونیکی شناخته شده یک بازی تیک تاک به نام OXO بود که در سال 1952 بر روی کامپیوتر لوله خلاء EDSAC برنامه ریزی شد.
در دهههای بعد، بازیهای آرکید و کنسولهای بازی ویدیویی خانگی به طور فزایندهای محبوب شدند و بازیهایی مانندPong، Space Invaders و Pac-Man به پدیدههای فرهنگی تبدیل شدند. دهه 1980 شاهد ظهور رایانههای شخصی و سیستمهای بازی خانگی مانند آتاری 2600 و سیستم سرگرمی نینتندو (NES) بود.
با ادامه پیشرفت تکنولوژی، پیچیدگی بازیهای الکترونیکی نیز افزایش یافت. ظهور گرافیک سه بعدی و بازیهای آنلاین چند نفره در دهه 1990 نقطه عطف مهمی در این صنعت بود و امروزه، بازیهای ویدیویی یک صنعت میلیارد دلاری است که میلیونها نفر در سراسر جهان از آن استقبال میکنند.
قبل از بازیهای الکترونیکی، بازیهای سنتی مانند تگ، قایم موشک و بازیهای تختهای در بین کودکان رایج بود. با این حال، با ظهور بازیهای الکترونیکی، کودکان اکنون به مجموعه وسیعی از تجربیات دیجیتال تعاملی و همه جانبه دسترسی دارند. بازیهای الکترونیکی نحوه بازی و تعامل کودکان با یکدیگر را تغییر داده است. بازیهای چند نفره باعث میشود کودکان با دیگران از سراسر جهان ارتباط برقرار کنند، با آنها بازی کنند و مهارتهای اجتماعی و کار گروهی را تقویت کنند.
بسیاری از بازیهای کودکانه نه تنها در قدیم، بلکه امروزه نیز در بین کودکان محبوبیت زیادی دارد و این جذابیت این نوع از بازیها را نشان میدهد. در ادامه به معرفی چند نمونه از پرطرفدارترین آنها اشاره خواهیم کرد و تأثیر آنها در افزایش خلاقیت و مهارتهای اجتماعی کودکان را بررسی میکنیم.
پازل یک بازی کلاسیک و محبوب برای کودکان و بزرگسالان بوده که امروزه تنوع بسیار زیادی از آنها در بازار موجود است. پازل از قطعات به هم پیوسته ای تشکیل شده که وقتی کنار هم قرار میگیرند، یک تصویر یا صحنهای را ایجاد میکنند. پازلها درجه سختی متفاوتی دارند؛ به عنوان مثال پازلهای ساده با چند قطعه بزرگ برای کودکان خردسال طراحی شده و پازلهای پیچیده با هزاران قطعه کوچک برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان ساخته میشود. تکمیل یک پازل نیاز به تمرکز، هماهنگی دست و چشم و مهارتهای حل مسئله دارد. همچنین میتواند یک فعالیت آرامشبخش برای کودکان باشد و حس خوبی را در آنها ایجاد کند.
ساخت و ساز با لگو به فرآیند ایجاد سازهها، وسایل نقلیه یا سایر اشیاء با استفاده از قطعات لگو گفته میشود. لگو یکی از بازیهای کلاسیک بوده که برای نسلهای مختلف محبوبیت داشته است. ساخت لگو میتواند یک فعالیت انفرادی یا اجتماعی باشد و به رشد مهارتهای ذهنی کمک بسیار زیادی میکند. ساختن با لگو همچنین میتواند مزایای زیادی مانند بهبود خلاقیت و مهارتهای حل مسئله داشته باشد. زمانی که کودکان با لگوها بازی میکنند دری از دنیای خلاقیت به روی آن باز شده و میتوانند با تنوعی که لگوها دارند شکلهای بینهایتی را خلق کنند.
بازی مونوپولی یک بازی رومیزی است که شامل معامله کردن و خرید و فروش ملک و هتل و… میشود. بازی مونوپولی میتواند مهارتهای ارزشمندی مانند مدیریت پول، تصمیمگیری و استراتژی را به کودکان بیاموزد. همچنین کودکان را به تعامل اجتماعی تشویق میکند و مهارتهای ارتباطی آنها بهبود میبخشد. زیرا در این بازی بازیکنان با یکدیگر مذاکره و معامله میکنند.
تتریس یک بازی ویدئویی کلاسیک است که در سال 1984 توسط یک برنامه نویس روسی به نام الکسی پاجیتنوف ساخته شد. این بازی برای بسیاری از ما خاطرهانگیز بوده و از همان زمانی که آتاریها وارد دنیای کودکانه ما شده بود، با آن آشنا شدیم. این بازی شامل دستکاری بلوکهای در حال سقوط به نام تترومینو برای ایجاد خطوط افقی است. با پیشرفت بازی، بلوکها سریعتر سقوط میکنند و بازیکن باید سریع فکر کند تا از باخت جلوگیری کند. تتریس به بازیکنانی نیاز دارد که از برای چیدن بلوکها در کنار یکدیگر از قبل فکر کنند، برنامهریزی کنند و استراتژی داشته باشند. این به کودکان کمک میکند تا مهارتهای حل مسئله خود را توسعه دهند و توانایی تفکر انتقادی خود را بهبود بخشند.
تاریخچه اسباببازی در طول اعصار بر اساس روندهای فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته است. اسباببازیها هم برای سرگرمی و هم برای آموزش استفاده میشوند و با پیشرفت فناوری و تغییرات در هنجارهای اجتماعی تکامل یافتهاند. اسباببازیها نقش مهمی در رشد و تکامل کودکان دارند و به آنها کمک میکنند تا مهارتهای جدید را بیاموزند و در عین حال منبع لذت، سرگرمی و آرامش باشند. اسباببازیهای مناسب میتوانند به رشد خلاقیت، تواناییهای حل مسئله، مهارتهای اجتماعی و هماهنگی فیزیکی کودکان کمک کنند.
با این حال، تهیه اسباببازیهای متناسب با سن کودکان برای اطمینان از ایمنی و رفاه آنها بسیار مهم است. اسباب بازیها باید متناسب با سن و عاری از هرگونه خطر بالقوه باشد. علاوه بر این، والدین و معلمان باید سعی کنند طیف متنوعی از اسباببازیها را برای کودکان فراهم سازند. اسباب بازیهایی که فرهنگها، علایق و تواناییهای مختلف را منعکس میکند تا کودکان بتوانند دنیای اطراف خود را کشف کنند و یاد بگیرند. بسیاری از بازیهای کلاسیکی که در این مطلب به آن اشاره کردیم، همچنان نیز محبوب هستند و در سراسر دنیا استفاده میشوند. پس چه بهتر که شما نیز این بازیها را برای کودک خود فراهم کنید و از تأثیرات مثبت آنها بر روی کودک خود بهرهمند شوید.