پازل مهمترین ابزارهای آموزشی در مراحل پیش از دبستان و دبستان است که باید آن را در فرم ها و شکل های مختلف تهیه و در اختیار کودک قرار دهیم. پازل ها از وسایل آموزشی بسیار مهم در آموزش و پرورش هستند که معمولا از جنس های مختلف مثل تخته، تخته چندلا فیبر، پلاستیک، فوم، ابر با مقوای ضخیم درست می شوند. با در نظر گرفتن اینکه برای استفاده درچه سنی درست می شود در فرمهای مختلف هم از نظر راحتی و سختی و هم تعداد تکه ها ساخته می شود. توضیح پازل در ویکی پدیا نیز جالب است.
پازل از نظر فرم در اشکال زیر تولید می شود
پازل های جورکردنی
مدل های جور کردنی از حداقل دو تکه شروع شده و ممکن است تا چندین هزار تکه درست شود. هرقدر تعداد تکه ها کمتر و درشت تر باشد برای کودکان کم سن تر مناسب بوده. و هرقدر تکه ها بیشتر باشد کودکان بزرگتر و حتی بزرگسالان می توانند با آن به بازی و یادگیری بپردازند. یه نمونه از پازل های جورکردنی بازی‌دونه رو با هم ببینیم
پازل دو تکه حیوانات مزرعه
پازل دو تکه حیوانات مزرعه از 6 عدد پازل 2 تکه با ابعاد تقریبی 17*14 ساخته شده از فوم ضخیم با روکش سلفونی و جعبه مقوایی است. پازل ها در تنوع های مختلفی تولید می شوند که پاسخ گوی هر نوع سیلقه وسنی از دوست داران این بازی مهيج باشند. پازل ها تاثیرات مفیدی بر رشد ذهنی و مهارت های آموزشی مثبتی بر کودکانمان دارند. بازی کردن با پازل ها باعث بالا رفتن دقت و تمرکز کودک می شود و با کنار هم قرار دادن صحیح قطعات پازل ،تصویری که از آن بدست می آيد در حافظه بلند مدت کودک حک می شود .
از این رو می توان از پازل ها به عنوان وسیله کمک آموزشی نیز نام برد که هم وسیله سرگرم کننده ای هست و هم جنبه آموزشی دارد. پازل دو تکه شناخت حیوانات مزرعه برای آشنا شدن کودکان با حیوانات مهم مزرعه است. حیواناتی که به صورت معمول در هر مزرعه وجود دارد.اینکه کودکان با این حیوانات و اسم این حیوانات آشنا شوند و شناخت بهتری از محیط مزرعه داشته باشند از اهداف این مجموعه است .
پازل دو تکه حیوانات مزرعه
پازل های چوبی 100 قطعه جعبه فلزی
یک اسباب بازی فکری پرطرفدار در بین بچه هاست. پازل ها میتوانند تا مدت ها دوست های خوبی برای بچه ها در مهدکودک، خانه بازی و یا منزل باشند، پازل چوبی 100 تکه از جنس چوب با لبه‌های نرم است. تکه‌های پازل به راحتی در هم فرو می‌روند. تکه‌های پازل دو رو هستند . یک سمت آن طرح و سمت دیگر اعداد نوشته شده است.
این عددها کمک می‌کند تا اگر کودک برای حل کردن پازل گیج شده از اعداد پشت تکه ها نیز کمک بگیرد. اعداد بصورت افقی یا عمودی نوشته شده اند این موضوع در پیدا کردن جهت حل پازل ها کمک می‌کند. پازل چوبی 100 تکه به همراه یک جعبه فلزی سبک است تا محلی برای نگهداری تکه های پازل ها باشد بدین ترتیب شما دیگر نگران گم شدن یا پخش شدن تکه ها نیستید. تکه‌های پازل را جلوی کودک بریزید و به دو صورت از او بخواهید تا آن را حل کند.
روش اول: با توجه به تصویر کامل چاپ شده پشت جعبه فلزی کودک باید تکه‌ها را کنار هم بچیند تا طرح کامل شود. قدرت تشخیص شکلها و رنگها به او کمک می‌کند تا زودتر طرح را کامل کند.
روش دوم: کودک می بایست تکه‌ها را از پشت بر اساس اعداد کنار هم بچیند. بدین ترتیب کودک با توجه به جهت نوشته شدن عدد و توالی آنها باید طرح را کامل کند.
حل کردن پازل بهترین فرصت هست تا تفکر منطقی و قدرت تصمیم گیری در کودک تقویت شود. اجازه دهید کودک با سعی و خطا جواب صحیح را خودش پیدا کند.
پازل های ترکیبی
مدل های ترکیبی، دارای هر دو حالت جور کردنی و جا گذاشتنی می باشد.
به این صورت است که دارای صفحه بزرگ برای قرار دادن تصویر و هم چنین تصویری می باشد که در صفحه و در جای مشخص قرار می گیرد.
البته تصویر دارای برش از جاهای مختلف می باشد.
بازی فکری هوش چین یک تکه
در بازی فکری هوش چین یک تکه که مناسب کودکان نوپا می باشد تصاویر به صورت یک تکه بر روی 15 قطعه ی مجزا چاپ شده است که تصویر مشابه آن روی کارتهای تصویری درون صفحه ی پایه وجود دارد. در بازی هوش چین 1 تکه سری اول با توجه به نوع کارت ، پاکت قطعات مربوطه را در اختیار کودک قرار می دهیم . کودک می بایست تصویر روی کارت را دیده و تفاوتهای کارتها را تشخیص دهد سپس قطعات مورد نظر را سرجای خود قرار دهد. هوش چین زاغک یک تکه این بازی دو زبانه ( انگلیسی – فارسی ) بوده و علاوه بر آشنایی با حیوانات ، میوه ها و اشیای اطراف و … نقش زبان آموزی نیز دارد.قبل از شروع بازی ابتدا قطعات را روی میز ریخته و از کودک بخواهید آنها را در 4 دسته تقسیم کنند تا با مفاهیم آنها آشنا شوند و سپس جاگذاری را انجام دهند. نام حیوانات، میوه ها و اشیا را با صدای بلند تکرار کنید و در مورد خصوصیات و ویژگیهای آنها با کودک صحبت کنید. بازی کردن یک فرصت عالی هست تا در کنار آموزش هم صحبتی با کودک داشته باشید.
بازی فکری هوش چین یک تکه واقعی
پازل های مکعب شکل
مدل های های مکعب شکل از تعدادی مکعب درست می شود. در ابتدا معمولا 9،6،4 یا بیشتر مکعب به ابعاد مناسب را انتخاب میکنیم. و آنها را به صورت مربع یا مستطيل در کنار یکدیگر قرار می دهیم. بعد از قراردادن مکعبها در کنار یکدیگر یک تصویر انتخاب نموده و آنرا روی سطح بالای مکعبها میچسبانیم . و آن را به صورتی که تکه های تصویر روی مکعب ها قرار بگیرد می بریم. بعد از این کار سطح های دیگر مکعب را نیز تصاویر دیگری می چسبانیم. وقتی تمام سطوح مکعب تصویر چسبانیده شد، پازل کامل شده شامل شش تصویر مختلف می شود.
توضیحات پازل مکعبی اشکال سنجاقک
مکعب های پازلی یکی از ابزار های رایج آموزشی از دیرباز تا کنون است که با استفاده از چوب ، پلاستیک و یا حتی پارچه ساخته می شود .
پازل مکعبی اشکال یک محصول چند منظوره ی آموزشی است که با هدف آموزش تناظر، رابطه بین قطعات، شناخت رابطه جزء و کل و شناخت حیوانات و با بررسی مراحل رشد فکری و جسمی کودک طراحی و از بهترین مواد اولیه تهیه شده است و مناسب برای کودکان بالای ۱۲ ماه می باشد.
یک وجه هر مکعب دارای تصاویری است که با قرار دادن ۹ مکعب در کنار یکدیگر، به صورت یک پازل سه در سه کامل می شود و در وجه دیگر آن تصاویر مستقلی قرار دارد که کودک می تواند به دلخواه ، آنها را کنار یکدیگر و یا روی هم بچیند. همچنین می توان مکعبها را در یک ردیف کنار یکدیگر قرار داد و از کودک خواست تا شکل مناسب هر مکعب را درون حفره‌های خود جای دهد.
بازی فکری پازل مکعبی اشکال
مکعب های باهوش
مکعب های باهوش محصولی دیگر از تولیدکننده‌ی مجموعه‌های محبوب و پرطرفدار هوش چین است که برای گروه سنی 4 تا ۹ سال طراحی شده و در آن کودکان باید با چیدن ۴ مکعب در کنار یکدیگر یک تصویر را کامل کنند. این محصول شامل ۱ صفحه‌ی جاگذاری پلاستیکی، ۴۸ مکعب تصویری و سه ورق مقوایی دو رو با موضوع حیوانات وحشی، حیوانات اهلی، پرنده‌ها، میوه‌ها، گل‌ها و پوشاک است که در هر صفحه ۱۲ تصویر همراه با نام فارسی و انگلیسی آنها وجود دارد. یادگیری مستقل، قدرت حل مسئله، افزایش هوش دیداری-فضایی و زبان‌آموزی از جمله اهدافی است که این وسیله دنبال می‌کند.
مکعب های باهوش
پازل های جاگذاشتنی
مدل های جا گذاشتنی معمولا به صورتی ساخته می شود که دارای یک صفحه بزرگ و تعدادی تصویر مشخص می باشد. کودک باید تصاویر را در جای مشخص خود در صفحه بزرگ قرار دهد. به عنوان نمونه می توان به انواع پازل های جا گذاشتنی اشکال هندسی، حیوانات، میوه ها و یا تصاویر دیگر اشاره کرد
پازل های چوبی
پازل چوبی ۱۲ قطعه یه پازل برای بالابردن دقت و تمرکز بچه ها و توجه به جزییات و بالابردن مهارت ظریف دست بسیار عالیه . هر ردیف شامل یک الگو است که کودک باید با توجه به آن روابط بین آن الگو و قطعات پازل را دریابد و اجزا آن را در مقابلش قرار بدهد. شناخت روابط،آشنایی با وسایل منزل،فصل ها،پوشاک،حیوانات،وسایل سرگرمی،افزایش دقت و توجه به جزئیات
جذاب برای بچه ها؛ استفاده از تصاویر کودکانه و رنگ های شاد نه خیلی سخت و نه خیلی آسون؛ تنوع در محصول با هدف تولید پازل هایی متناسب با هر رده سنی سالم و مطمئن؛ استفاده از چوب مرغوب، پرداخت مناسب و صیقلی و استفاده از چاپ مستقیم روی چوب با ماندگاری بالا
اثرات مثبت پازل
کودک از بازی با انواع پازل ها مهارت های مختلفی را یاد می گیرد که برایش بسیار مهم و با ارزش می باشند. برای یادگیری رنگ ها و شکل های مختلف بسیار مهم است.
همچنین برای تقویت عضلات کوچک دست و تطبیق حرکات چشم و دست نیز بسیار مهم می باشد. هم چنین مهارت هایی که کودک برای شروع نوشتن و خواندن نیاز دارد را نیز در اختیارش قرار می دهد. همچنین نظم دادن به تفکر و تفکر منطقی و هماهنگی بین تفکر و عمل هم به وسیله پازل در اختیار کودک فرار می گیرد. و این نکته ای است که کودک در مراحل مهد کودک و آمادگی و تمام سنين دبستان و کلاس های بالاتر به آنها نیاز دارد. در شروع کار مربی یا مادر و پدر باید پازلی را در نظر بگیرند که برای کودک جذابیت داشته باشد. کار روی پازل ممکن است با شناخت رنگی شروع شده و به این واقعیت برسد که جزئیات جمع شده كل شکل را خواهند ساخت. این مفهومی است که بعدها در یادگیری ریاضیات در سنین بالاتر کارایی بسیار داشته و دارای ارزش بسیاری می باشد. کودکان می توانند روی انواع پازل ها به تنهایی و بدون کمک بزرگترها و دیگر کودکان به کار بپردازند.
آنها هم چنین می توانند کامل کردن پازل را در هنگامی که به بازی های سخت تر می پردازند با دیگر کودکان انجام دهند. این بازی به صورت انفرادی بیشتر از این نظر که به تقویت تمرکز کودک کمک بسیار می کند پیشنهاد می شود. پازل هایی که از جنس خوب و مقاوم درست شده اند معمولا پس انداز خوبی برای والدین ويا مهدکودک به حساب آمده و کودکان می توانند سالها از آنها به خوبی استفاده کنند.
نظر متخصصین درمورد پازل
متخصصین تعلیم و تربیت پیشنهاد می کنند والدین برای کودکانی که مهارت در بریدن و چسباندن دارند میتوانند تصاویررنگی مجلات یا روزنامه های مصرف شده را بریده.
آنها را بر روی مقواهای ضخیم بچسبانند و بعد آنرا از جاهای مختلف بریده و به صورت پازل در آورند. درست کردن پازل های دست ساز که توسط کودکان و با مربیان و والدین درست می شود بسیار مورد علاقه کودکان می باشد. “درهنگام استفاده از پازل باید دقت کرد که با سن و توانایی های کودک هماهنگی لازم را داشته باشد”.
پازل از نظر سن
این بازی یکی از بازی‌های مورد علاقه کودکان در سن یک تا دو سال است. وقتی کودک قطعات پازل را درهم جفت می‌کند و یک شکل شگفت انگیز به وجود می‌آورد انگار تمام دنیا را کسب کرده اند. این پیروزی برایش بیش از هر چیز خوشایند است. این بازی نه تنها برای کودک لذت بخش است بلکه قدرت تمرکز و تشخیص او را بالا می‌برد. بهتر است اول مدلهایی انتخاب کنید که قطعات کمتری دارند و به مرور که کودک بازی را یاد گرفت به تعداد قطعات اضافه کنید. پازل های دو تکه ای برای این سن بهترین پازل هاست.در اینجا می توانید نمونه هایی از آن را مشاهده نمایید. به عنوان مثال کودکان دوساله هنگامی که تکه های پازل را در جای صحيح آن قرار می دهند بسیار علاقه دارند در باره حرکتی که انجام داده اند صحبت کنند. و از این کار بسیار لذت می برند.
کودکان سه ساله به مدل هایی که تکه های آن حدود سه یا چهار و حتی بیشتر باشد و از جنس چوب ساخته شده باشد علاقه دارند. همانطور که کودک رشد می کند و بزرگ می شود می تواند مدل های مشکل تر و با تکه های بیشتر را درست کند. کودکان دو یا سه ساله به پازل هایی که روی تکه های آن گیره های خاص (knobs) برای گرفتن باشد بسیار علاقه دارند. کودکان چهار ساله از درست کردن پازل هایی با شخصیت های آشنا و مورد علاقه شان لذت می برند. آن ها می توانند مدل هایی از دوازده تا هجده و برخی مواقع بیشتر رادرست کنند .
کودکان پنج ساله می توانند پازل هایی از هجده تاسی و پنج تکه و برخی مواقع بیشتر ، که دارای تکه های کوچک و یا متوسط باشد را درست کنند. کودکان پنج ساله از جور کردن به طور تصادفی و شانسی و جابه جا کردن تکه ها به صورت پشت سرهم، به بافکر بازی کردن و فکر کردن قبل از انجام هر حرکت می رسند. در واقع این بازی به نوعی یک بازی فکری محسوب می شود. در هنگامی که کودک به مدرسه می رود می تواند پازل هایی از پنجاه تاصد نکه با بیشتر را درست کند. در این مواقع گاهی همه اعضای فامیل دور هم جمع شده و با کمک یکدیگر سعی می کنند تکه های صحیح را در جای مناسب قرار دهند. و آن را کامل کنند.
پازل های مناسب دارای تصاویر غذاها وسایل نقلیه، میوه ها ، حیوانات، مشاغل، انسان های مختلف و هم چنین تصاویری از کتاب های تصویری معروف می باشند. در هنگام بازی ، کودکان بهتر است درک کنند که تصاویر مختلف از دایره ها، سه گوش ها، مربع ها و مستطیل های مختلف درست می شوند. بازی فکری اشکال سازنده به نوعی یک پازل محسوب می شود. که برای آشنایی کودکان با اشکال هندسی مختلف و درک این موضوع که هر تصویری را می‌توان با ترکیب این اشکال ایجاد کرد به کار می رود.
وظیفه والدین و مربیان در مورد پازل
مربیان و والدین معمولا باید قبل از اینکه کودک به بازی بپردازد به کامل بودن پازل توجه داشته باشند. و اگر یک پازل دارای کمبودهایی درتکه ها می باشد، آن را از دسترس کودکان دور کنند. هیچ چیز برای کودک خسته کننده تر از این نمی باشد که سعی در درست کردن پازلی داشته باشد که تکه هایی از آن گم شده است. باید گفته شود که این بازی باید حس کنجکاوی و مبارزه برای پیشرفت و تحریک فکری را در کودک بوجود آورد. و در عین حال به صورتی باشد که کودک امکان درست کردن آن را داشته باشد. پازل ها هم چنین می توانند شامل آموزش های رسمی هم باشند. معلمان می توانند به کودک کمک کنند تا مسایل مختلف را با بازی کردن با پازل ها حل کنند.
این مدل بازیها برای مربیان و معلمان این امکان را نیز به وجود می آورند که کودک را هنگام کامل کردن آن مشاهده کنند. و رشد او در صحبت کردن حرکات و تمرکر او را درنظر بگیرند. در پایان باید گفت ، پازل یکی از مهم ترین ابزارهای آموزشی در مراحل پیش از دبستان و هم چنین دبستان است. که باید آن را در فرم ها و شکل های مختلف تهیه نموده و در اختیار کودک قرار دهیم .